Ontwikkelingen landelijk

Acties om te komen tot een Lokale Inclusie Agenda van de gemeente Schouwen-Duiveland

  1. Inleiding
    Op 14 juli 2016 is het zover: Tweede en Eerste Kamer hebben het Verdrag voor de rechten van personen met een handicap (verder het Verdrag) geratificeerd zodat het op 1 januari 2017 van kracht kan worden. In de tijd voor dat laatste moment moeten nog enkele wetten worden aangepast. De Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (de Wgbh/cz) geldt nu ook als het gaat om goederen en diensten en de Kieswet moet zorgen voor een toegankelijker stemlokalen en stemhokjes. Het Verdrag wil dat voorzieningen op alle terreinen van het maatschappelijk leven zo zijn, dat ook mensen met een beperking er gebruik van kunnen maken. Stelregel daarbij: gelijke behandeling waar dat kan, ongelijke waar dat nodig is.

    Als een samenleving dat beeld te zien geeft, spreken van een inclusieve samenleving. Het is aan de gemeenten de route uit te zetten die naar die samenleving leidt. Elke gemeente moet daarvoor periodiek een Plan van Aanpak opstellen. Periodiek wil zeggen dat het van tijd tot tijd wordt bijgesteld. Er is immers sprake van een route volgen!

    Het Plan moet aan een aantal voorwaarden voldoen, bv.

    • Het is een integraal plan wat wil zeggen dat het betrekking heeft op alle delen van het Sociale Domein (WMO, Jeugdwet en participatiewet);
    • De doelgroepen waarop het zich richt (of hun vertegenwoordigers) moeten bij opzet en uitvoering worden betrokken;
    • De gemeente is vrij in het kiezen van de onderwerpen voor het Plan; zij krijgt geen volgorde voorgeschreven; die vrijheid heeft de gemeente ook ten aanzien van de uitvoering van de gekozen onderwerpen.

      De gemeente Schouwen-Duiveland ziet de Lokale Inclusie Agenda als het integrale plan van aanpak. De Lokale Inclusie Agenda laat zien hoe de gemeente aan de slag gaat met het verdrag. Hierin komen acties en prioriteiten te staan. Hierop volgend komt er een uitvoeringsagenda, waar de acties met een planning en de eventuele benodigde middelen komen te staan.

      Hieronder beschrijven we nu kort onderwerpen en aanpak van de gemeente Schouwen-Duiveland om tot een Lokale Inclusie Agenda te komen.

  2. Acties
    1. Toegankelijkheid
      De gemeente kiest ervoor om met de voorbereidende acties allereerst de fysieke toegankelijkheid aan te pakken. Begrijpelijk, want deze vorm van toegankelijkheid dringt zich sterk op in het Verdrag: het is een belangrijke randvoorwaarde voor de inclusieve samenleving (Als je ergens niet naar binnen kunt, kun je er niet werken, geen onderwijs volgen, niet sporten etc.). Om toegankelijkheid binnen de gemeente te verbeteren, werkt zij samen met de organisatie ONGEHINDERD. Wat doet die voor de gemeente?

      • Het uitvoeren van een nulmeting
        Keurmeester van ONGEHINDERD voeren in de gemeente toegankelijkheidstoetsen uit, gaan na hoe het gesteld is met de fysieke toegankelijkheid van belangrijke gebouwen, horecagelegenheden en winkels binnen de gemeente; ze doen dit aan de hand van criteria van het Nederlands Keurmerk voor Toegankelijkheid en aanvullende internationale normeringen.
        Hun bevindingen leggen ze vast in adviezen, waarin knelpunten worden aangegeven, maar ook adviezen voor pasklare oplossingen worden genoemd. Met die adviezen kunnen ambtenaren aan het werk: ze kunnen keuzes maken binnen de huidige beschikbare budgetten, of nieuwe budgetten aanvragen.
      • Gegevens naar de digitale App
        ONGEHINDERD heeft een digitale App ontwikkeld waarop voor elke gemeente waarin de organisatie actief is geweest, gegevens zijn te vinden die laten zien hoe toegankelijk die gemeente is. Belangrijk bv. voor toeristen die een vreemde streek of stad bezoeken. Voor mensen met een beperking is het mogelijk een eigen profiel in te stellen; zo is de website ook bruikbaar voor bv. blinden. Nog 2 opmerkingen bij deze App.
      1. In een speciaal daarvoor georganiseerde bijeenkomst zal ONGEHINDERD de App presenteren.  De bedoeling is niet alleen er bekendheid aan te geven, maar ook burgers, bedrijven en instanties ervan te doordringen van hoeveel belang toegankelijkheid is voor mensen met een beperking. Het gaat daarom ook om het zich bewust worden dat toegankelijkheid normaal is.
      2. Het platform Toegankelijk Schouwen-Duiveland heeft eerder een toegankelijkheids-website onder zijn naam uitgebracht. Die blijft bestaan en geeft  momenteel informatie over 493 voorzieningen. Daarnaast wordt het Platform ook ingeschakeld bij de opbouw van de ONGEHINDERD-App. Het kan positieve beoordelingen rechtstreeks op die App zetten en verbeterpunten doorgeven aan de gemeente. Die krijgt op deze manier een mooi overzicht van die situaties en locaties waarnaar volgens ervaringsdeskundigen moet worden gekeken.

    2. Training Gastvrij
      De training is bedoeld voor medewerkers van de gemeente die veel contact hebben met inwoners. Bijvoorbeeld receptionisten, servicemedewerkers, medewerkers van burgerzaken en consulten. In de Training komt de bejegening van mensen met een beperking aanbod. Hoe communiceer je zó, dat iedereen je begrijpt, hoe bied je  gepast hulp aan mensen in een rolstoel, etc. De training is zelflerend wat inhoudt dat personen die de training hebben gevolgd, vervolgens de training kunnen geven aan (nieuwe) collega’s, zodat de kennis en kunde bij iedere medewerker terecht komt.

    3. Quickscan
      De Quickscan is een onderzoek onder beleidsmakers. Het is een eerste verkenning van wat een inclusieve samenleving inhoudt. De beleidsmakers bevragen huidige situaties, maar bezinnen zich ook op de gewenste. Dat gebeurt aan de hand van vragen als…Welke mooie voorbeelden van inclusie binnen de gemeente ken je? Wat kan echt beter? Welk beleid is dan nodig? Welke maatregelen passen daarbij? Wie zijn daarbij betrokken? Welke levensgebieden zijn te onderscheiden? Op een online vragenlijst kunnen de antwoorden worden ingevuld. De lijst biedt tevens een ordening aan.

    4. Sleutelfiguren onderzoek
      Het gaat hierbij om een op zoeken gaan mensen , verenigingen en instanties waarvan verondersteld mag worden dat zij kennis hebben van toegankelijkheid, maar ook breder, van de inclusieve samenleving. Te denken valt aan burgers, raadsleden, wethouders, bedrijfsadviseurs, bedrijven, scholen, adviesraden, jongerenraad, verenigingen, belangenverenigingen, moskee/kerken etc. Aan personen en instanties wordt om te beginnen gevraagd of ze bereid zijn hun kennis te delen. Vervolgens ook of ze willen deelnemen aan de volgende activiteiten, dan wel zich willen inzetten voor het in gang zetten van die activiteiten:
      • Diepte-interviews met inwoners en professionals
        Gewerkt wordt in groepen van 3 personen waarbij steeds tenminste één persoon te maken heeft met ondersteuning. De bedoeling is dat de deelnemers zich in korte tijd een beeld vormen van de kwaliteit van leven van wie ondersteuning krijgt; ook moet duidelijk worden of de ondersteuning gericht is op inclusie.
      • Thematafels
        Tijdens thema-avonden werken burgers, vertegenwoordigers van de gemeente, bedrijven en maatschappelijke organisaties de betekenis van inclusie voor onderwijs, werk, vrije tijd en toegankelijkheid verder uit. Kennis, inspiratie, het inventariseren van goede voorbeelden en belangrijke ontwikkelpunten staan centraal. Getracht wordt te werken in een positieve en optimistische sfeer. Aan het slot wordt een begin gemaakt met het verzamelen van tips voor een routekaart richting inclusieve samenleving. Steeds wordt een verslag gemaakt.
      • Werkconferentie
        Op een werkconferentie van inwoners, scholen, clubs en verenigingen , buurtinitiatieven, maatschappelijke organisaties en vertegenwoordigers van mensen met een beperking en chronisch zieken, worden om te beginnen de resultaten van diepte-interviews en thematafels gepresenteerd. Dat gebeurt o.m. aan de hand van een beeldverslag. Daarna vindt met de deelnemers een discussie plaats over belangrijke elementen uit de route naar de inclusieve samenleving. Gestreefd wordt steeds aan te geven welke elementen uit het geheel van het verslag en de discussie moeten worden opgenomen in  de Lokale Inclusie Agenda op weg naar de inclusieve samenleving.

  3. Vervolg  Lokale Inclusie Agenda op weg naar de inclusieve samenleving
    De gemeente stelt ter afsluiting van de verkenningsfase en op basis van het in die fase verworvene aan kennis, inzichten en ideeën , de Lokale Inclusie Agenda op. In de Lokale Inclusie Agenda komen alle benodigde acties te staan, op volgorde van prioritering, om te komen tot een inclusieve samenleving. Deze Lokale Inclusie Agenda wordt vertaald naar een uitvoeringsagenda, waar de acties worden gepland en welke middelen er nodig zijn. (Wat, wanneer, hoe, door wie en welke middelen?).